Trang: 1
|
|
|
|
TÂM LÀ GÃŒ ? (st) [Xem 1250 lần]
|
|
|
TÂM LÀ GÌ ? (st)
October 18, 2008, 12:46 PM
|
|
[color=Purple][b]TÂM LÀ GÌ ?[/b]
[i]His Holiness the Dalai Lama Tuệ Uyển chuyển ngữ [/i]
Láºp trÆ°á»ng chÃnh yếu của đạo Pháºt chÃnh là sá»± tÆ°Æ¡ng duyên khởi thỉ hay tÃnh duyên khởi. Lá»i tuyên bố nà y là tất cả những hiện tượng cả chủ thể kinh nghiệm và đối tượng bên ngoà i, cùng tồn tại tuỳ thuá»™c trên những nguyên nhân và điá»u kiện, không có Ä‘iá»u gì tồn tại mà không có nguyên nhân. ÄÆ°a ra nguyên tắc nà y, nó trở nên Ä‘iá»u cốt yếu để hiểu Ä‘iá»u gì là nguyên nhân và có những loại nguyên nhân nà o. Theo sá»± giải nghÄ©a của đạo Pháºt, có hai loại nguyên nhân chÃnh được Ä‘á» cáºp đến: 1) Những nguyên nhân ngoại tại: hình sắc váºt lý và những hiện tượng, và 2) Những nguyên nhân ná»™i tại: nhÆ° nháºn thức, hiểu biết, và những hiện tượng tâm linh, tinh thần.
Lý do cho má»™t sá»± hiểu biết nguyên nhân trở nên rât quan trá»ng trong tÆ° tưởng và thá»±c hà nh của đạo Pháºt vì -rằng nó liên hệ má»™t cách trá»±c tiếp đến những cảm giác khổ Ä‘au và hạnh phúc của tất cả chúng sinh và những kinh nghiệm khác -rằng nó vượt trá»™i hÆ¡n, chiếm Æ°u thế trong Ä‘á»i sống của chúng sinh, Ä‘iá»u mà vÆ°Æ¡n lên không chỉ từ trong cÆ¡ chế ná»™i tại nhÆ°ng cÅ©ng từ những nguyên nhân và điá»u kiện ngoại tại. Vì váºy Ä‘iá»u quan yếu để thấu hiểu không chỉ từ những hoạt Ä‘á»™ng của những nguyên nhân tâm linh và nháºn thức ná»™i tại mà còn là sá»± liên hệ của chúng vá»›i thế giá»›i váºt chất ngoại tại.
Sá»± kiện là những kinh nghiệm ná»™i tại của hạnh phúc và khổ Ä‘au là trong tá»± nhiên của những trạng thái của chủ thể tâm linh và nháºn thức thì rất rõ rà ng đối vá»›i chúng ta. NhÆ°ng là m thế nà o những hiện tượng chủ thể ná»™i tại liên hệ đến những sá»± kiện ngoại tại và thế giá»›i váºt chất để tạo ra những vấn Ä‘á» nguy hại.
Câu há»i của hoặc là có má»™t hiện thá»±c váºt lý ngoại tại của nháºn thức và tâm của chúng sinh đã từng được bà n đến bởi những nhà tÆ° tưởng Pháºt giáo. Cố nhiên có những quan Ä‘iểm khác nhau trên vấn Ä‘á» nà y trong số những trÆ°á»ng phái khác nhau của tÆ° tưởng.
Má»™t trÆ°á»ng phái (Duy thức) khẳng định, quả quyết rằng không có hiện thá»±c ngoại tại, không có ngay cả những đối tượng ngoại tại, và rằng thế giá»›i váºt chất mà chúng ta nháºn biết trong bản chất chỉ là má»™t sá»± phản chiếu của tâm chúng ta. Từ nhiá»u quan Ä‘iểm, kết luáºn nà y vượt trá»™i hÆ¡n hẳn, là tá»™t bá»±c. Má»™t cách triết lý, và cho vấn Ä‘á» thuá»™c nháºn thức nà y, nó dÆ°á»ng nhÆ° hợp lý hÆ¡n để duy trì má»™t vị thế chấp nháºn hiện thá»±c không chỉ thế giá»›i chủ thể của tâm mà còn của đối tượng ngoại tại của thế giá»›i váºt lý.
Bây giá», nếu chúng ta trắc nghiệm khởi nguyên của những kinh nghiệm ná»™i tại và của những vấn Ä‘á» ngoại tại, chúng ta thấy rằng có má»™t sá»± đồng thể cÆ¡ bản tá»± nhiên của sá»± tồn tại của chúng trong Ä‘iá»u mà cả hai cùng bị chi phối ảnh hưởng bởi nguyên nhân chÃnh yếu. Äúng nhÆ° trong thế giá»›i tâm linh ná»™i tại và những sá»± kiện tri thức, má»—i giây phút của kinh nghiệm đến từ sá»± có trÆ°á»›c liên tục của nó và tiệm tiến cho đến vô táºn. CÅ©ng nhÆ° thế, trong thế giá»›i váºt lý má»—i đối tượng và sá»± kiện phải có má»™t sá»± liên tục trÆ°á»›c đáp ứng nhÆ° nguyên nhân của nó, từ Ä‘iá»u là sá»± hiện diện của giây phút hiện tại của vấn Ä‘á» ngoại tại tiến đến sá»± tồn tại, hiện hữu.
Trong má»™t và i tà i liệu Pháºt giáo, chúng ta tìm thấy phát sinh của sá»± tiếp diá»…n liên tục của nó, thế giá»›i vÄ© mô của thá»±c tại váºt lý của chúng ta cuối cùng có thể ngược dòng đến trạng thái trong Ä‘iá»u mà tất cả chất Ä‘iểm váºt chất được súc tÃch trong Ä‘iá»u mà chúng ta được biết nhÆ° "hạt không gian" hay vi trần. Nếu tất cả những vấn Ä‘á» váºt lý của thế giá»›i vÅ© trụ vÄ© mô của chúng ta có thể truy tìm đến má»™t trạng thái nguyên thỉ nhÆ° thế, rồi thì câu há»i được nêu lên là là m thế nà o để những hạt bụi vi trần nà y phối hợp vá»›i nhau vá» sau và tiến triển thà nh thế giá»›i vÄ© mô Ä‘iá»u mà có thể trá»±c tiếp sản sinh ra trên những chúng sinh những kinh nghiệm ná»™i tại của hạnh phúc hay khổ Ä‘au.
Äể trả lá»i cho Ä‘iá»u nà y, giáo nghÄ©a đạo Pháºt đã hÆ°á»›ng đến lý thuyết vá» nghiệp báo, những hoạt Ä‘á»™ng vô hình của tạo tác và hiệu quả, Ä‘iá»u nà y cung cấp má»™t sá»± giải thÃch, là m thế nà o những hạt vi trần vô tri giác tạo nên những biểu hiện khác nhau.
Những hoạt Ä‘á»™ng vô hình của nghiệp nhân, hay nghiệp lá»±c (karma: nghiệp: nghÄ©a là hà nh Ä‘á»™ng: action), liên kết vá»›i Ä‘á»™ng cÆ¡ của tâm thức con ngÆ°á»i và chÃnh Ä‘iá»u ấy cho phép khởi lên những hà nh Ä‘á»™ng ấy. Vì váºy má»™t sá»± hiểu biết vá» tâm thức tá»± nhiên của con ngÆ°á»i và vai trò của nó là chủ yếu đối vá»›i sá»± thấu hiểu vá» kinh nghiệm và sá»± liên hệ giữa tâm và váºt, giữa tâm thức và sá»± kiện.
Chúng ta có thể thấy từ kinh nghiệm của chÃnh chúng ta là trạng thái tâm thức chúng ta thể hiện má»™t vai trò phần lá»›n trong kinh nghiệm hằng ngà y và trong trạng thái váºt lý hay tâm lý tốt đẹp của chúng ta. Nếu má»™t ngÆ°á»i có má»™t tâm tÄ©nh lặng và vững và ng, Ä‘iá»u nà y ảnh hưởng đến thái Ä‘á»™ và quan Ä‘iểm của ngÆ°á»i ấy vá»›i quan hệ cùng những ngÆ°á»i khác. Nói má»™t cách khác, nếu ai đấy duy trì má»™t trạng thái tâm thức tÄ©nh lặng, thanh thản, và hoà bình, hoà n cảnh chung quanh hay Ä‘iá»u kiện bên ngoà i có thể chỉ là m quấy nhiá»…u má»™t cách hạn chế. NhÆ°ng Ä‘iá»u nà y cá»±c kỳ khó khăn cho những ngÆ°á»i mà trạng thái tâm thức tháo Ä‘á»™ng, bồn chồn, áy náy, không yên để được an tÄ©nh và vui vẻ ngay cả chung quanh há» là những Ä‘iá»u kiện thuáºn tiện nhất hay là những bằng hữu thân thiết nhất. Äiá»u nà y chỉ cho thấy rằng quan Ä‘iểm của tâm thức chúng ta là nhân tố chủ yếu trong sá»± quyết định kinh nghiệm hoan hỉ và hạnh phúc, và vì váºy cÅ©ng là sức khá»e tốt.
Äể tổng kết, có hai nguyên nhân tại sao là quan trá»ng để hiểu tÃnh tá»± nhiên của tâm. 1- Bởi vì có má»™t sá»± liên hệ máºt thiết giứa tâm thức và nghiệp quả. 2- Trạng thái của tâm đóng má»™t vai trò chủ yếu trong kinh nghiệm của chúng ta vá» khổ Ä‘au và hạnh phúc. Nếu hiểu tâm thì rất quan trá»ng,, rồi thì cái gì là tâm, và cái gì là tÃnh tá»± nhiên của tâm?
Tà i liệu của đạo Pháºt, cả hiển giáo và máºt tông, chứa Ä‘á»±ng những luáºn giải rá»™ng rãi vá» tâm và tÃnh tá»± nhiên của nó. Äặc biệt trong máºt tông tantra, luáºn giải vá» những cấp Ä‘á»™ khác nhau vá» sá»± vi tế của tâm và thức (tâm thức, nháºn thức, ý thức) . Kinh Ä‘iển hiển giáo không nói nhiá»u vá» sá»± liên hệ giữa trạng thái khác nhau của tâm và trạng thái sinh lý tÆ°Æ¡ng ứng của chúng. Tà i liệu của tantra, vá» phÆ°Æ¡ng diện khác, là đầy đủ vá»›i sá»± chỉ dẫn đến những sá»± tỉ mỉ khác nhau của những cấp Ä‘á»™ của tâm thức và sá»± liên hệ nhÆ° thế vá»›i những tình trạng sinh lý nhÆ° những trung tâm năng lá»±c sinh Ä‘á»™ng của cÆ¡ thể, những kinh mạch năng lượng, nÆ¡i những năng lượng lÆ°u chuyển trong ấy,...Máºt Ä‘iển tanra cÅ©ng giải thÃch, là m thế nà o, bằng cách váºn Ä‘á»™ng những nhân tố sinh lý thông qua những thiá»n táºp yoga đặc hữu, má»™t ngÆ°á»i có thể tác Ä‘á»™ng ảnh hưởng trên trạng thái của tâm thức.
Theo máºt Ä‘iển tantra, cÆ¡ bản tá»± nhiên của tâm là tinh khiết má»™t cách căn bản. TÃnh tá»± nhiên nguyên sÆ¡ nà y được gá»i má»™t cách ká»· thuáºt là "ánh sáng trong suốt", là tịnh quang (clear light). Những cảm xúc phiá»n não khác nhau nhÆ° khát ái, thù ghét và ghanh tị là những sản phẩm của Ä‘iá»u kiện (khách trần phiá»n não). Chúng không là phẩm chất ná»™i tại của tâm bởi vì tâm có thể tẩy sạch được chúng (bởi vì chúng là khách trần phiá»n não). Khi tịnh quang tá»± nhiên nà y của tâm bị hạn chế hay bị che phủ sá»± biểu hiện bản chất chân tháºt của nó bởi những Ä‘iá»u kiện của những cảm xúc và tÆ° tưởng phiá»n não, ngÆ°á»i ta được nói là bị vÆ°á»›ng mắc trong sá»± hiện hữu của vòng luân hồi. NhÆ°ng khi, do sá»± áp dụng và thá»±c táºp những ká»· năng thiá»n táºp thÃch hợp, cá nhân có thể hoà n toà n kinh nghiệm tá»± tại tịnh quang tá»± nhiên của tâm từ những ảnh hưởng và điá»u kiện của những trạng thái phiá»n não, ngÆ°á»i ấy Ä‘ang tiến trên con Ä‘Æ°á»ng của sá»± giải thoát chân tháºt và hoà n toà n giác ngá»™.
Vì thế, từ quan Ä‘iểm của đạo Pháºt, cả rà ng buá»™c và tá»± tại chân tháºt tuỳ thuá»™c và o những trạng thái khác nhau của tâm tịnh quang nà y, và trạng thái kết quả mà thiá»n giả cố gắng để thâm nháºp qua áp dụng những ká»· năng thiá»n táºp khác nhau là má»™t trong những Ä‘iá»u mà tÃnh cÆ¡ bản tá»± nhiên của tâm hoà n toà n chứng tá» tất cả những khã năng giác ngá»™ khẳng định của nó, hay Pháºt tÃnh, Pháºt quả. Má»™t sá»± thông hiểu tâm tịnh quang vì váºy trở nên cốt yếu trong phạm vi của nổ lá»±c tâm linh.
Thông thÆ°á»ng, tâm có thể được định nghÄ©a nhÆ° má»™t thá»±c thể, má»™t sá»± tồn tại có tÃnh tá»± nhiên Ä‘Æ¡n thuần kinh nghiệm, nó là , "sáng sủa và thông hiểu", tịnh quang và tuệ giác. Nó là sá»± thông hiểu tá»± nhiên, tuệ giác bản nhiên, hay năng lá»±c, nó được gá»i là tâm và điá»u nà y không là váºt chất. NhÆ°ng trong phạm trù của tâm cÅ©ng có tất cả những cấp Ä‘á»™, nhÆ° những tri giác cảm xúc, những thứ không thể hoạt Ä‘á»™ng hay vÆ°Æ¡n lên hiện hữu ngoà i sá»± tuỳ thuá»™c trên những bá»™ pháºn sinh váºt lý nhÆ° các cÆ¡ quan cảm xúc của chúng ta (mắt, tai, mÅ©i,...). Và trong phạm trù của sáu thức, tâm thức, có nhiá»u sá»± phân chia khác nhau, hay những loại tâm thức hết sức lệ thuá»™c trên căn cứ sinh váºt lý, bá»™ não của chúng ta, cho sá»± khởi lên của chúng. Những loại tâm thức nà y không thể được thấu hiểu trong sá»± cô láºp hay tách rá»i vá»›i những cÆ¡ quan sinh váºt lý.
Bây giá» má»™t câu há»i căn bản được nêu lên: Là m thế nà o mà những loại khác nhau của sá»± kiện nháºn thức - tri giác cảm xúc, trạng thái tâm lý, v.v...- có thể tồn tại và chiếm hữu sá»± hiểu biết tá»± nhiên nà y, quang minh - trong sáng ? Theo khoa há»c Pháºt giáo vá» tâm, những sá»± kiện nháºn thức nà y chiếm hữu sá»± hiểu biết tá»± nhiên, tuệ giác bản nhiên bởi vì tá»± nhiên cÆ¡ bản của quang minh ở dÆ°á»›i (ná»n tảng) tât cả những sá»± kiện nháºn thức. Äây là điá»u mà chúng tôi diá»…n tả sá»›m hÆ¡n nhÆ° cÆ¡ bản tá»± nhiên của tâm, quang minh tá»± nhiên của tâm, hay tuệ giác bản nhiên.
Vì váºy, khi những trạng thái khác nhau của tâm được diá»…n tả trong kinh luáºn Pháºt giáo, chúng ta sẽ tìm thấy những luáºn giải vá» những loại khác nhau của những Ä‘iá»u kiện đã khiến khởi lên những sá»± kiện nháºn thức.Thà dụ, trong trÆ°á»ng hợp của những tri giác cảm xúc, đối tượng bên ngoà i hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° những Ä‘iá»u kiện hay nguyên nhân khách quan, khoảnh khắc ngay trÆ°á»›c của ý thức là điá»u kiện trá»±c tiếp; và cÆ¡ quan cảm giác là điá»u kiện sinh váºt lý hay Ä‘iá»u kiện vượt trá»™i hÆ¡n. Nó dá»±a trên căn bản của táºp há»p ba Ä‘iá»u: Ä‘iá»u kiện nguyên nhân, Ä‘iá»u kiện trá»±c tiếp (duyên), và điá»u kiện sinh lý - mà những kinh nghiệm nhÆ° những tri giác cảm xúc xãy ra.
Má»™t nét đặc trÆ°ng khác nữa của tâm là nó có khã năng quán sát chÃnh nó. Vấn Ä‘á» khã năng của tâm quán sát và thể nghiệm chÃnh nó đã là má»™t câu há»i triết há»c từ lâu. Thông thÆ°á»ng, có nhiá»u cách khác nhau trong Ä‘iá»u mà tâm có thể quán sát chÃnh nó. Thà dụ, trong trÆ°á»ng hợp trắc nghiệm những kinh nghiệm quá khứ, nhÆ° những việc xãy ra hôm qua chúng ta có thể gợi lại kinh nghiệm ấy và trắc nghiệm nó, vì váºy vấn Ä‘á» rắc rối không khởi lên. NhÆ°ng chúng ta cÅ©ng có những kinh nghiệm trong lúc - Ä‘iá»u mà tâm quán sát trở nên tỉnh giác tá»± chÃnh nó trong khi vẫn báºn rá»™n trong sá»± quán sát kinh nghiệm của nó.
Ở đây, bởi vì cả tâm quán sát và tình trạng trà óc quán sát hiện diện cùng má»™t lúc, chúng ta không thể giải thÃch hiện tượng tâm vừa tá»± tỉnh giác, vừa là chủ thể và vừa là đối tượng xãy ra đồng thá»i, thông qua viện dẫn đến nhân tố của khoảng cách thá»i gian. Vì váºy tháºt quan trá»ng để hiểu rằng khi chúng ta nói vá» tâm, chúng ta Ä‘ang nói vá» má»™t mạng lÆ°á»›i cao cấp phức tạp của những sá»± kiện và trạng thái tinh thần khác nhau. Thông qua những đặc tÃnh ná»™i quán, tá»± trắc nghiệm của tâm chúng ta có thể quán chiếu, thà dụ, những tÆ° tưởng đặc hữu nà o trong tâm chúng tại má»™t thá»i Ä‘iểm được định, những đối tượng nà o tâm chúng ta Ä‘ang nắm giữ, những loại khái niệm nà o chúng ta có, v.v.và v.v...Trong trạng thái thiá»n định, thà dụ, khi chúng ta Ä‘ang thiá»n táºp và phát triển nhất tâm, chúng ta liên tục áp dụng khã năng ná»™i quán tá»± trắc nghiệm để phân tÃch tinh thần (tâm thức) chú ý của chúng ta là có táºp trung nhất tâm trên đối tượng hay không, hay có bất cứ má»™t sá»± uể oải, giải đãi nà o xâm chiếm, hoặc chúng ta có bị tán loạn hay không,v.v và v.v...Trong trÆ°á»ng hợp nà y chúng ta Ä‘ang áp dụng những nhân tố tâm thức khác nhau và nó không nhÆ° là má»™t tâm Ä‘ang được trắc nghiệm chÃnh nó. Äúng hÆ¡n là , chúng ta Ä‘ang áp dụng nhiá»u nhân tố tinh thần (tâm thức) để trắc nghiệm tâm chúng ta.
NhÆ° má»™t câu há»i là có má»™t trạng thái tinh thần (tâm thức) duy nhất có thể quán chiếu và trắc nghiệm chÃnh nó hay không, Ä‘iá»u nà y đã là má»™t câu há»i hết sức quan trá»ng và khó khăn trong Pháºt há»c vá» tâm. Má»™t và i nhà tÆ° tưởng Pháºt giáo từng xác nháºn rằng có má»™t khã năng của tâm gá»i là "tá»± ý thức" hay "tá»± tỉnh thức". Nó có thể được nói rằng đây là má»™t khã năng nháºn thức đầy đủ (tổng giác) của tâm, má»™t tâm có thể quán sát chÃnh nó. NhÆ°ng ná»™i dung nà y vẫn là điá»u đã và đang được bà n cãi. Äấy là những ai xác nháºn rằng có má»™t sá»± tồn tại khã năng tổng giác phân biệt hai khÃa cạnh trong tinh thần hay nháºn thức, sá»± kiện; má»™t là ngoại tại và đối tượng trong cảm giác rằng có sá»± phân hai của chủ thể và đối tượng, trong khi Ä‘iá»u kia là ná»™i quán tá»± nhiên và nó là điá»u cho phép tâm tá»± quán chiếu chÃnh nó. Sá»± hiện hữu của khã năng tá»± nháºn thức tổng giác của tâm đã và đang được bà n cải, đặc biệt trong trÆ°á»ng phái tÆ° tưởng triết há»c Pháºt giáo Prasanghika * (*Prasanghika: Má»™t nhánh của trÆ°á»ng phái Madhyamika, do nhà hiá»n triết Pháºt giáo Buddhapajita -môn đồ của Ngà i Long Thá» - sáng láºp -/- Tuệ Uyển).
Trong những kinh nghiệm hằng ngà y, chúng ta có thể quán chiếu Ä‘iá»u ấy, đặc biệt trên cấp Ä‘á»™ tổng quát, tâm chúng ta tÆ°Æ¡ng quan vá»›i và tuỳ thuá»™c trên tình trạng sinh váºt lý của cÆ¡ thể. Äúng nhÆ° trạng thái của tâm chúng ta, phiá»n muá»™n hay hân hoan, ảnh hưởng đến sức khoẻ váºt lý, và tình trạng váºt lý cÅ©ng rất ảnh hưởng đến tâm chúng ta.
NhÆ° chúng tôi đã lÆ°u ý trÆ°á»›c đấy, Máºt Ä‘iển Pháºt giáo tantric lÆ°u tâm đến những trung tâm năng lượng đặc biệt trong cÆ¡ thể mà chúng tôi nghÄ© rằng, chúng có thể có má»™t và i nối kết vá»›i Ä‘iá»u mà má»™t và i chuyên gia sinh há»c thần kinh gá»i là bá»™ não thứ hai, hệ thống miá»…n nhiá»…m và đỠkháng bá»n bÄ©. Những trung tâm năng lượng nà y đóng má»™t vai trò quan yếu trong sá»± gia tăng hay giảm thiểu những trạng thái khác nhau của cảm xúc trong tâm chúng ta. Nó là bởi vì trong sá»± quan hệ máºt thiết giữa tâm và thân thể, và sá»± tồn tại của trung tâm sinh váºt lý đặc hữu trong cÆ¡ thể chúng ta mà những luyện táºp yoga váºt lý và sá»± thá»±c táºp những ká»· năng thiá»n định đặc biệt xoáy và o sá»± luyện tâm có thể có những tác Ä‘á»™ng trên sức khoẻ. Nó đã cho thấy rằng, thà dụ, bằng và o việc áp dụng những ká»· năng thiá»n táºp thÃch hợp, chúng ta có thể kiểm soát, Ä‘iá»u khiển hÆ¡i thở của chúng ta và là m tăng hay giảm nhiệt Ä‘á»™ cÆ¡ thể của chúng ta.
Xa hÆ¡n nữa, cÅ©ng đúng nhÆ° thế khi chúng ta có thể áp dụng những ká»· năng thiá»n táºp khác nhau trong thá»i gian của trạng thái tỉnh thức, trên căn bản sá»± thấu hiểu sá»± liên hệ tế nhị giữa tâm và thân thể, có thể chúng ta thá»±c táºp những thiá»n định khác nhau trong khi chúng ta trong những trạng thái của giấc má»™ng. Sá»± liên hệ của những khã năng của những thá»±c táºp nhÆ° thế là ở tại má»™t trình Ä‘á»™ nhất định nó có thể cách ly tất cả những cấp Ä‘á»™ của nháºn thức tâm lý vá»›i tất cả những trạng thái váºt lý và hÆ°á»›ng đến tại má»™t cấp Ä‘á»™ tinh vi, tế nhị hÆ¡n của tâm và thân thể. Trong má»™t ngôn ngữ khác, chúng ta có thể cách ly tâm chúng ta vá»›i cÆ¡ thể váºt lý thô thiển. Chúng ta có thể, thà dụ, tách rá»i tâm Ä‘á»™c láºp vá»›i thân thể chúng ta trong thá»i gian ngÅ© và có thể là m thêm những việc mà chúng ta không thể là m trong thân thể thông thÆ°á»ng. Tuy váºy, chúng ta có thể không được Ä‘á»n trả cho những việc là m nhÆ° thế.
Vì váºy chúng ta có thể thấy ở đây dấu hiệu rõ rệt của má»™t sá»± liên kết gần gÅ©i giữa thân thể và tâm: chúng có thể bổ sung cho nhau. Trong ánh sáng của vấn Ä‘á» nà y, chúng tôi rất vui để thấy rằng má»™t số khoa há»c gia đã tiến hà nh những sá»± nghiên cứu đầy ý nghÄ©a, đáng chú ý trên tâm/thân/sá»± liên hệ và sá»± quan hệ máºt thiết của chúng cho sá»± hiểu biết của chúng ta vá» tÃnh tá»± nhiên của tinh thần và váºt chất được tốt đẹp. Ban của chúng tôi là bác sÄ© Benson [Herbert Benson, MD, Associate Professor of Medicine, Harvard Medical School], trong và i năm nay đã và đang tiến hà nh những thà nghiệm trên những thiá»n giả Tây tạng. Những thà nghiệm tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế cÅ©ng Ä‘ang được tiến hà nh ở Czechoslovakia. Äánh giá cho những tìm tòi của chúng ta cho đến bây giá», chúng tôi cảm thấy tin tưởng rằng vẫn có má»™t khối lượng lá»›n việc sẽ được hoà n tất trong tÆ°Æ¡ng lai.
Vá»›i sá»± thẩm thấu và sáng suốt mà chúng ta có được từ những nghiên cứu nhÆ° thế, không nghi ngá» gì nữa là sá»± hiểu biết của chúng ta vá» tâm và cÆ¡ thể, và cÅ©ng là của sức khá»e tâm lý và váºt lý, sẽ được già u có má»™t cách bao la hÆ¡n. Má»™t số khoa há»c gia hiện đại diá»…n tả đạo Pháºt không nhÆ° là má»™t tôn giáo mà là má»™t khoa há»c vá» tâm, và dÆ°á»ng nhÆ° có được má»™t và i sở cứ cho lá»i tuyên bố nà y.
[url=http://lamayeshe.com/otherteachers/hhdl/mind.shtml]http://lamayeshe.com/otherteachers/hhdl/mind.shtml[/url]
TỪ BI YÊU THÆ¯Æ NG VÀ Cà NHÂN His Holiness the Dalai Lama Tuệ Uyển chuyển ngữ
MỤC TIÊU CỦA ÄỜI Sá»NG Má»™t câu há»i lá»›n nhấn mạnh kinh nghiệm của chúng ta, cho dù chúng ta có nghÄ© vá» nó má»™t cách có ý thức hay không: Mục tiêu của Ä‘á»i sống là gì? Chúng tôi đã suy nghÄ© vá» câu há»i nà y và muốn chia sẻ những suy tÆ° của chúng tôi trong hy vá»ng rằng chúng có thể trá»±c tiếp, thá»±c tiển, lợi Ãch đến những ai đấy Ä‘á»c đến.
Chúng tôi tin tưởng rằng muc tiêu của Ä‘á»i sống là để được vui tÆ°Æ¡i-hạnh phúc. Ngay từ khoảnh khắc của sá»± sinh, má»—i ngÆ°á»i chúng ta muốn hạnh phúc và không muốn khổ Ä‘au. Chẳng cần biết Ä‘iá»u kiện xã há»™i hay sá»± giáo dục (há»c vấn), hay hệ tÆ° tưởng ảnh hưởng đến Ä‘iá»u nà y. Từ cốt tủy của má»—i chúng ta, chúng ta chỉ Ä‘Æ¡n giản khao khát sá»± toại ý. Chúng tôi không biết rằng trong vÅ© trụ, vá»›i vô lượng thiên hà , tinh tú và hà nh tinh, có má»™t ý nghÄ©a nà o sâu xa hÆ¡n không, nhÆ°ng tối thiểu, rõ rà ng rằng loà i ngÆ°á»i chúng ta, sống trên trái đất đối mặt vá»›i công việc để tạo dá»±ng má»™t Ä‘á»i sống vui vẻ cho chÃnh chúng ta. Vì váºy, tháºt là quan trá»ng để khám phá Ä‘iá»u gì sẽ mang đến mức Ä‘á»™ hạnh phúc to lá»›n LÀM THẾ NÀO ÄỂ ÄẠT ÄƯỢC HẠNH PHÚC
Trong sá»± bắt đầu, có thể chia những loại hạnh phúc và khổ Ä‘au thà nh hai loại chÃnh: tinh thần và váºt chất. Äối vá»›i cả hai, chÃnh yếu là tâm chúng ta, hay tÆ° tưởng chúng ta đã cố gắng má»™t ảnh hưởng lá»›n nhất trong hầu hết má»i hoạt Ä‘á»™ng của chúng ta. Ngoại trừ chúng ta hoặc là bệnh hoạn nghiêm trá»ng hay bị tÆ°á»›c Ä‘oạt những sá»± căn bản cần thiết, những Ä‘iá»u kiện váºt lý của chúng ta đã hoạt Ä‘á»™ng thứ yếu trong Ä‘á»i sống. Nếu thân thể mãn nguyện, chúng ta phá»›t lá» nó. Tâm chúng ta, tuy thế, đã ghi nháºn má»i sá»± kiện, cho dù nó nhỠđến thế nà o. Vì váºy chúng ta nên dà nh hết những cố gắng quan trá»ng nhất của chúng ta để mang đến sá»± yên bình của tâm hồn. "Tâm hoà bình, thế giá»›i thanh bình".
Trong kinh nghiệm hạn hẹp của chÃnh mình, chúng tôi đã tìm thấy má»™t mức Ä‘á»™ tÄ©nh lặng to lá»›n nhất của ná»™i tâm đến từ sá»± phát triển của tình thÆ°Æ¡ng và từ bi.
Cà ng quan tâm đến hạnh phúc của ngÆ°á»i khác, sá»± an là nh cát tÆ°á»ng của chÃnh ta cà ng trở nên lá»›n hÆ¡n. Trau giồi má»™t cảm giác gần gÅ©i, ấm áp cho ngÆ°á»i khác thì tá»± Ä‘á»™ng tâm tưởng chúng ta sẽ được thoãi mái. Äiá»u nà y giúp dứt bá» bất cứ sá»± sợ hãi hay bất ổn mà chúng ta có thể có hay là m chúng ta căng thẳng, để đối phó vá»›i bất cứ chÆ°á»›ng ngại nà o mà chúng ta chạm trán. Nó là cá»™i nguồn căn bản của thà nh công trong Ä‘á»i sống.
Khi chúng ta vẫn còn sống trên cõi Ä‘á»i nà y, cuá»™c Ä‘á»i tạm bợ nà y, thế giá»›i nà y chúng ta sẽ phải vẫn còn chạm trán vá»›i những chÆ°á»›ng ngại, khó khăn. Nếu tại những thá»i Ä‘iểm nhÆ° váºy, chúng ta mất hy vá»ng và trở nên thiếu nghị lá»±c, chúng ta đã là m giảm mất khã năng đối phó vá»›i khó khăn của chúng ta. Mặt khác, nên nhá»› rẳng, không chỉ riêng cá nhân chúng ta mà má»—i ngÆ°á»i đã và đang phải chịu Ä‘á»±ng khổ Ä‘au, Viá»…n cảnh thá»±c tế hÆ¡n sẽ tăng cÆ°á»ng sá»± quyết định và khã năng để vượt qua chÆ°á»›ng ngại. Thá»±c váºy, vá»›i thái Ä‘á»™ nà y, má»—i chÆ°á»›ng ngại má»›i có thể được xem nhÆ° má»™t cÆ¡ há»™i khác tốt hÆ¡n để phát triển tâm chúng ta!
Vì váºy chúng ta có thể phấn đấu dần dần để trở nên từ bi hÆ¡n, yêu thÆ°Æ¡ng hÆ¡n, chúng ta có thể phát triển cả sá»± cảm thông chân thà nh vá»›i khổ Ä‘au của ngÆ°á»i khác và đồng thá»i sẽ giúp để tiêu trừ nổi Ä‘au của há». NhÆ° má»™t kết quả, sá»± tịch tÄ©nh và ná»™i lá»±c của chúng ta sẽ được tăng trưởng TÃŒNH THÆ¯Æ NG CẦN THIẾT CHO CHÚNG TA
Má»™t cách căn bản, nguyên nhân vì sao yêu thÆ°Æ¡ng và từ bi mang đến hạnh phúc to lá»›n thì Ä‘Æ¡n giản rằng đấy là bản tÃnh tá»± nhiên của chúng ta ấp ủ chúng trên tất cả những thứ khác. Sá»± cần thiết cho tình thÆ°Æ¡ng là ná»n tảng căn bản cho sá»± tồn tại của loà i ngÆ°á»i. Nó kết quả từ sá»± liên Ä‘á»›i sâu sắc mà chúng ta chia sẽ vá»›i những ngÆ°á»i khác. Tuy nhiên khã năng và sá»± thiện nghệ của cá nhân có thể, nếu bị bá» rÆ¡i cô Ä‘Æ¡n, ngÆ°á»i ấy sẽ không thể sống sót. Tuy nhiên, sá»± mạnh mẽ và độc láºp của má»™t ngÆ°á»i có thể cảm nháºn trong thá»i gian thà nh công và phát đạt; khi há» quá trẻ hay quá già , hay bệnh hoạn ngÆ°á»i ta phải cần nhá» sá»± giúp đở hổ trợ của ngÆ°á»i khác.
DÄ© nhiên, sá»± lệ thuá»™c lẫn nhau, là luáºt căn bản của tá»± nhiên. Không chỉ trong chủng loại cao cấp của Ä‘á»i sống mà trong những côn trùng nhá» bé cÅ©ng có xã há»™i hợp quần. Ai có thể không có bất cứ tôn giáo, luáºt lệ, hay giáo dục, mà có thể sống sót, nhÆ°ng bởi nhá» cá»™ng tác lẫn nhau căn cứ trên má»™t sá»± thừa nháºn bẩm sinh của tÃnh chất liên kết. Những hiện tượng váºt chất ở trạng thái tinh vi nhất cÅ©ng bị chi phối bởi sá»± phụ thuá»™c lẫn nhau. Tất cả những hiện tượng từ hà nh tinh chúng ta Ä‘ang sống đến đại dÆ°Æ¡ng, mây mÆ°a, rừng ráºm và bông hoa ở xung quanh chúng ta, khởi lên, vÆ°Æ¡n lên trong sá»± lệ thuá»™c má»™t quy luáºt tinh vi của năng lượng. Không có những tác Ä‘á»™ng hổ tÆ°Æ¡ng cụ thể, chúng sẽ tan rã và tà n hoại.
Äiá»u ấy cho thấy rằng, vì sá»± tồn tại của chÃnh loà i ngÆ°á»i thì rất tuỳ thuá»™c và o sá»± hổ trợ của những thứ khác rằng sá»± cần thiết của tình thÆ°Æ¡ng dá»±a trên ná»n tảng căn bản của sá»± tồn tại của chúng ta. Vì váºy chúng ta cần má»™t sá»± cảm nháºn thà nh tháºt của trách nhiệm và chân thà nh quan tâm đến quyá»n lợi của kẽ khác.
Chúng ta phải nghÄ© loà i ngÆ°á»i tháºt sá»± là gi? Chúng ta không giống nhÆ° những sản phẩm máy móc. Nếu chúng ta Ä‘Æ¡n giản là thá»±c thể máy móc tồn tại, thế thì những máy móc chÃnh nó có thể là m nhẹ bá»›t tất cả những khổ Ä‘au và đáp ứng nhu cầu của chúng ta.
Tuy nhiên chúng ta không là những tạo váºt váºt chất duy nhất, tháºt sai lầm để đặt tất cả những hy vá»ng cho hạnh phúc vá»›i sá»± phát triển bên ngoà i Ä‘Æ¡n thuần. Thay vì váºy, chúng nên suy nghÄ© vá» cá»™i nguồn và tá»± nhiên của chúng ta để khám phá những gì chúng ta đòi há»i.
Bá» qua má»™t bên những câu há»i phức tạp của sá»± hình thà nh và phát triển của vÅ© trụ chúng ta, chúng ta có thể Ãt nhất đồng ý rằng má»—i chúng ta là sản phẩm của bố mẹ chúng ta. Tổng quát, sá»± thụ thai phát sinh không chỉ trong bối cảnh của khát dục nhÆ°ng từ sá»± quyết định của bố mẹ chúng ta muốn có con. Những quyết định nhÆ° thế phát sinh trong trách nhiệm và vị tha của bố mẹ và nguyện Æ°á»›c yêu thÆ°Æ¡ng nhân ái để chăm sóc con cái cho đến khi chúng có thể tá»± lo liệu cho Ä‘á»i sống chÃnh chúng nó. Vì váºy, ngay từ khoảnh khắc đầu tiên của sá»± thụ thai, tình yêu thÆ°Æ¡ng của bố mẹ chúng ta đã thẩm thấu trá»±c tiếp trong sá»± sáng tạo.
HÆ¡n thế nữa, chúng ta hoà n toà n tuỳ thuá»™c trên sá»± chăm sóc của những bà mẹ ngay từ những buổi sá»›m nhất của sá»± khôn lá»›n. Căn cứ và o má»™t số nhà khoa há»c, trạng thái tinh thần má»™t sản phụ, tÄ©nh lặng hay náo Ä‘á»™ng, có má»™t ảnh hưởng trá»±c tiếp đến đứa bé chÆ°a sinh.
Sá»± biểu lá»™ tình thÆ°Æ¡ng cÅ©ng rất quan trá»ng ở Ä‘á»i thá»i Ä‘iểm sinh sản. Việc sá»›m nhất chúng ta là m là bú sá»a từ bầu vú của những bà mẹ, chúng ta cảm thấy gần má»™t cách tá»± nhiên vá»›i bà mẹ, và bà mẹ phải cảm thÆ°Æ¡ng chúng ta để dưỡng nuôi má»™t cách đúng mức; nếu bà mẹ cảm thấy giáºn há»n hay bá»±c bá»™i dòng sữa có thể không tuôn chảy thoãi mái.
Rồi thì đấy là thá»i Ä‘iểm của sá»± phát triển của bá»™ não từ lúc má»›i sinh cho đến Ãt nhất là ba hay bốn tuổi, suốt trong thá»i gian nà y
Trẻ con không thể sống sót nếu không có sá»± chăm sóc của những ngÆ°á»i khác, vì váºy tình thÆ°Æ¡ng là chât dinh dưỡng quan trá»ng nhất. Hạnh phúc của trẻ thÆ¡, sá»± là m lắng dịu nhiá»u sợ hãi và phát triển khoẻ mạnh của sá»± tá»± tin, tất cả tuỳ thuá»™c trá»±c tiếp trên tình thÆ°Æ¡ng.
Ngà y nay, nhiá»u trẻ thÆ¡ đã lá»›n lên trong những ngôi nhà không hạnh phúc. Nếu chúng tiếp nháºn ảnh hưởng cụ thể, sau nà y chúng sẽ kém thÆ°Æ¡ng mến bố mẹ chúng và không hiếm xãy ra, chúng sẽ khó thÆ°Æ¡ng mến ngÆ°á»i khác. Äây là điá»u rất buồn.
Khi trẻ thÆ¡ lá»›n hÆ¡n và đến trÆ°á»ng, sá»± hổ trợ cần thiết cho chúng là những giáo viên. Nếu giáo viên không chỉ truyá»n đạt sá»± giáo huấn hoà n toà n lý thuyết nhÆ°ng cÅ©ng đảm Ä‘Æ°Æ¡ng trách nhiệm việc chuẩn bị cho há»c sinh má»™t cuá»™c sống, há»c sinh của các giáo viên ấy sẽ cảm thấy tin tưởng và tôn trá»ng và những Ä‘iá»u chúng được dạy bảo sẽ để lại những ấn tượng không thể phai má» trong tÆ° tưởng chúng. Trái lại, những chủ đỠđược giảng dạy bởi má»™t giáo viên không biểu hiện má»™t sá»± quan tâm đúng đắn đến há»c sinh toà n bá»™ tốt đẹp sẽ chỉ liên quan nhÆ° tạm thá»i và không được ghi nhá»› lâu dà i.
Má»™t cách Ä‘Æ¡n giản, nếu má»™t ngÆ°á»i bệnh và được chá»a trị trong má»™t bệnh viện bởi má»™t bác sÄ© chứng tá» má»™t cảm giác ấm áp của tình ngÆ°á»i, bệnh nhân sẽ cảm thấy thoãi mái và bác sÄ© khao khát cống hiến má»™t sá»± Ä‘iá»u trị tối Æ°u, bất chấp trình Ä‘á»™, ká»· năng của bác sÄ© nhÆ° thế nà o. Trái lại, má»™t bác sÄ© thiếu vắng tình ngÆ°á»i và hà nh Ä‘á»™ng biểu hiện thiếu thiện cảm không kiên nhẫn hay liên hệ má»™t cách vô tình, bệnh nhân sẽ cảm thấy khó chịu, lo âu; ngay cả nếu đấy là má»™t bác sÄ© có má»™t ká»· năng cao cấp nhất và chứng bệnh đã được chẩn Ä‘oán và toa thuốc được cho má»™t cách đúng mức. Thông thÆ°á»ng những bệnh nhân cảm thấy bị đối xá» khác biệt vá»›i sá»± đầy đủ chất lượng cho sá»± khá»i bệnh của há».
Ngay cả chúng ta tham dá»± và o cuá»™c đối thoại hằng ngà y, nếu má»™t và i ngÆ°á»i phát biểu vá»›i cảm giác nhân tÃnh chúng ta thÃch thú để lắng nghe và trả lá»i má»™t cách thÃch hợp; toà n bá»™ cuá»™c đối thoại trở nên hứng thú, dù là đỠtà i có thể không quan trá»ng. Trái lại, nếu má»™t ngÆ°á»i phát biểu lạnh lùng hay lá»— mãng, chúng ta cảm thâý không thoãi mái và mong cuá»™c đối thoại chóng chấm dứt, cÅ©ng nhÆ° những hà nh Ä‘á»™ng liên hệ. Từ những sá»± kiện tấm thÆ°á»ng cho đến những sá»± kiện quan trá»ng nhất, sá»± ảnh hưởng và tôn trá»ng ngÆ°á»i khác là quan trá»ng cho hạnh phúc của chúng ta.
Gần đây, khi gặp những nhà khoa há»c, há» nói rằng tỉ lệ những bệnh tâm thần đã cao đến mức 12% dân số. Rõ rà ng rằng qua sá»± thảo luáºn chúng ta thấy rằng nguyên nhân chÃnh của sá»± căng thẳng không phải là sá»± thiếu thốn nhu cầu váºt chất nhÆ°ng là sá»± thiếu vắng sá»± quan tâm của ngÆ°á»i khác.
Vì váºy, khi chúng ta có thể thấy từ má»i thứ chúng tavđã viết nhÆ° thế, má»™t sá»± việc dÆ°á»ng nhÆ° đối vá»›i chúng tôi: cho dù chúng ta có để tâm đến nó má»™t cách liên tục hay không, từ ngà y chúng ta sinh ra, sá»± cần thiết của ảnh hưởng của con ngÆ°á»i là ở trong máu của chúng ta. Ngay cả nếu ảnh hưởng đến từ Ä‘á»™ng váºt hay ai đấy mà chúng ta thông thÆ°á»ng nghÄ© là kẽ thù, cả thiếu niên và ngÆ°á»i lá»›n sẽ hÆ°á»›ng vá» phÃa ấy má»™t cách tá»± nhiên.
Chúng tôi tin rằng không ai sinh ra mà không cần đến tình thÆ°Æ¡ng. Äiá»u nà y chứng tá» rằng, mặc dù má»™t và i trÆ°á»ng phái của tÆ° tưởng hiện đại cÅ©ng tìm hiểu nhÆ° thế, loà i ngÆ°á»i không thể được định nghÃa nhÆ° chỉ là đơn thuần váºt lý duy nhất. Không có đối tượng váºt chất, tuy váºy xinh đẹp hay giá trị, có thể là m chúng ta cảm thấy tình thÆ°Æ¡ng, bởi vì cá tÃnh sâu sắc và bản tÃnh tháºt của chúng ta thì căn cứ trên tâm tÃnh bản nhiên. PHÃT TRIỂN LÃ’NG TỪ BI - THÆ¯Æ NG YÊU
Má»™t và i ngÆ°á»i bạn của chúng tôi đã từng nói rằng, trong khi từ bi và yêu thÆ°Æ¡ng là tốt đẹp và diệu kỳ, váºy mà há» không thấy tháºt sá»± liên hệ nhiá»u. Há» nói rằng, thế giá»›i chúng ta, không phải là má»™t nÆ¡i mà những sá»± tin tưởng nhÆ° thế có nhiá»u ảnh hưởng hay năng lá»±c. NgÆ°á»i ta nói rằng giáºn há»n và căm ghét má»›i là má»™t phần lá»›n tá»± nhiên của loà i ngÆ°á»i và loà i ngÆ°á»i sẽ luôn luôn bị khống chế bởi chúng. Chúng tôi không đồng ý nhÆ° thế.
Loà i ngÆ°á»i chúng ta đã tồn tại trong hình thể nhÆ° hiện tại đã hà ng trăm nghin năm. Chúng tôi tin rằng nếu trãi qua thá»i gian nà y tâm tÆ° con ngÆ°á»i bị khống chế bởi giáºn ghét và căm thù là chÃnh yếu, thì toà n bá»™ dân số con ngÆ°á»i sẽ giảm xuống. NhÆ°ng hôm nay, bất chấp tất cả những cuá»™c chiến tranh, chúng ta lại thấy rằng dân số của nhân loại đã đông đảo hÆ¡n bao giá» hết. Äiá»u nà y chỉ rõ rà ng cho chúng tôi rằng từ bi và thÆ°Æ¡ng yêu chiếm Æ°u thế trên hoà n cầu. Và điá»u nà y, tại sao những sá»± kiện không hà i lòng lại là những "tin tức", bởi vì những hà nh Ä‘á»™ng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu đã chiếm phần lá»›n trong cuá»™c sống hằng ngà y là tất nhiên và vì váºy, nó bị lãng quên má»™t cách rá»™ng rãi.
HÆ¡n thế nữa chúng tôi đã từng thảo luáºn những lợi Ãch tinh thần chÃnh yếu của từ bi, không những thế nó còn góp phần cho má»™t thân thể cÆ°á»ng tráng. Theo kinh nghiệm cá nhân của chúng tôi, má»™t tinh thần ổn định và má»™t thân thể khoẻ mạnh thì liên hệ trá»±c tiếp vá»›i nhau. Không cần há»i, giáºn dữ và dá»… bị khÃch Ä‘á»™ng là m chúng ta dá»… mắc phải bệnh táºt hÆ¡n. Trái lại, nếu tâm hồn tÄ©nh lặng, thanh bình và trà n ngáºp những tÆ° tưởng tÃch cá»±c, thân thể sẽ không sa sút và là m mồi cho táºt bệnh má»™t cách dá»… dà ng.
NhÆ°ng dÄ© nhiên, cÅ©ng đúng rằng tất cả chúng ta Ä‘á»u có má»™t tÃnh vị ká»· bẩm sinh đã ngăn trở tình yêu thÆ°Æ¡ng của chúng ta đến ngÆ°á»i khác. Vì váºy, khi mà chúng ta khao khát má»™t hạnh phúc chân thá»±c, Ä‘iá»u được mang đến chỉ do má»™t tâm hồn tÄ©nh lặng, và má»™t sá»± yên bình của tâm hồn nhÆ° thế chỉ có thể có được vá»›i má»™t thái Ä‘á»™ từ bi, là m thế nà o chúng ta có thể phát triển Ä‘iá»u nà y? Má»™t cách rõ rà ng, nó không đủ khi chúng ta chỉ Ä‘Æ¡n giản nghÄ© vá», từ bi là tốt đẹp thế nà o! Chúng ta cần có sá»± cố gắng phối hợp để phát triển nó; chúng ta phải dùng tất cả những sá»± kiện trong Ä‘á»i sống hằng ngà y để chuyển hoá tÆ° tưởng và thái Ä‘á»™ của chúng ta.
TrÆ°á»›c nhất, chúng ta phải hiểu rõ rà ng vá», từ bi thÆ°Æ¡ng yêu là nghÄ©a thế nà o, vá»›i chúng ta. Rất nhiá»u dạng của cảm giác từ bi thÆ°Æ¡ng yêu bị lẫn lá»™n vá»›i khao khát, thèm muốn, dục vá»ng và vÆ°á»›ng mắc. Chẳng hạn, tình thÆ°Æ¡ng của ba mẹ dà nh cho con cái thÆ°á»ng gắn liá»n vá»›i những nhu cầu của những cảm xúc của chÃnh há», vì váºy nó không là lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu hoà n toà n. Má»™t thà dụ khác, trong hôn nhân, tình yêu giữa chồng và vợ- đặc biệt là lúc má»›i bắt đầu, khi má»—i ngÆ°á»i chÆ°a biết sâu sắc những cá tÃnh của nhau - nó tuỳ thuá»™c và o sá»± ái luyến hÆ¡n là tình yêu chân tháºt. Sá»± khao khát của chúng ta quá mạnh rằng ngÆ°á»i mà chúng ta yêu mến xuất hiện được tốt đẹp nhÆ° lòng chúng ta mong đợi, trong khi tháºt sá»± ngÆ°á»i ấy thì quá tiêu cá»±c. Thêm nữa, chúng ta có xu hÆ°á»›ng thổi phồng những phẩm cách tÃch cá»±c nhá». Vì váºy khi thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i phối ngẫu thay đổi, thì ngÆ°á»i kia thÆ°á»ng chán nản, thất vá»ng và thái Ä‘á»™ cÅ©ng thay đổi luôn. Äiá»u nà y cho thấy rằng tình yêu đã được thúc đẩy bởi nhu cầu cá nhân hÆ¡n là bởi sá»± chăm sóc chân thà nh cho cá nhân của ngÆ°á»i khác.
Lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu chân tháºt không chỉ là má»™t sá»± đáp ứng tình cảm mà là má»™t nguyện Æ°á»›c vững chắc đặt ná»n tảng trên lý trÃ. Vì váºy, má»™t thái Ä‘á»™ từ bi thÆ°Æ¡ng yêu đúng đắn hÆ°á»›ng đến những ngÆ°á»i khác không thay đổi ngay cả nếu hỠđối xá» tiêu cá»±c.
DÄ© nhiên, phát triển từ bi thÆ°Æ¡ng yêu nhÆ° thế nà y thì không dá»… dà ng! NhÆ° đã nói lúc bắt đầu, chúng ta hãy theo dõi những Ä‘iá»u sau: Cho dù ngÆ°á»i ta xinh đẹp và thân hữu hay không quyến rÅ© và không thân thiện, má»™t cách căn bản há» cÅ©ng là ngÆ°á»i, chỉ giống chÃnh mình. Giống nhÆ° ai khác, há» muốn hạnh phúc và không muốn khổ Ä‘au. Xa hÆ¡n nữa, ngÆ°á»i ta có quyá»n để vượt qua khổ Ä‘au và để được hạnh phúc bình đẳng vá»›i má»i ngÆ°á»i. Bây giá», khi chúng ta đã nháºn ra rằng, tất cả chúng sinh thì bình đẳng cả vá»›i khao khát cho hạnh phúc và quyá»n để đạt được Ä‘iá»u ấy, chúng ta tá»± Ä‘á»™ng cảm thấy sá»± xúc cảm và gần gÅ©i vá»›i tất cả.
Xuyên qua thói quen của tâm chúng ta vá»›i cảm giác vị tha bao la, chúng ta phát triển má»™t cảm nháºn trách nhiệm cho ngÆ°á»i khác: nguyện Æ°á»›c để giúp đở há» hà nh Ä‘á»™ng vượt qua những chÆ°á»›ng ngại của há».
Mặc dù nguyện Æ°á»›c nà y được lá»±a chá»n, nhÆ°ng nó được hÆ°á»›ng đến tất cả má»i ngÆ°á»i. Cho đến khi nà o ngÆ°á»i ta vẫn là ngÆ°á»i thì kinh nghiệm vui mừng hay Ä‘au khổ cÅ©ng nhÆ° chúng ta mà thôi, không có má»™t căn bản nà o phân biệt giữa há» hay để thay đổi sá»± quan tâm đến há» dù há» cÆ° xá» tiêu cá»±c.
Hãy để chúng tôi nhấn mạnh rằng, nó là năng lá»±c trong chúng ta, hãy cho kiên nhẫn và thá»i gian, để phát triển lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu nà y. DÄ© nhiên, tÃnh vị ká»· của chúng ta, sá»± ái luyến đặc biệt đến cảm giác Ä‘á»™c láºp, sá»± tồn tại của tá»± ngã, cái tôi là m căn bản chủ yếu để cản trở lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu của chúng ta.Thá»±c váºy, lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu chân chÃnh có thể được kinh nghiệm chỉ khi sá»± chấp thủ, bám chặc được xoá bá». NhÆ°ng Ä‘iá»u nà y không có nghÄ©a là chúng ta không thể bắt đầu và là m má»™t chÆ°Æ¡ng trình để phát triển lòng từ bi thÆ°Æ¡ng bây giá». CHÚNG TA BẮT ÄẦU NHƯ THẾ NÀO!
Chúng ta nên bắt đầu bằng việc loại trừ những chÆ°á»›ng ngại lá»›n nhất đến lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu: giáºn dữ và thù ghét. NhÆ° chúng ta đã biết, đây là những cảm xúc cá»±c kỳ mạnh mẻ và chúng có thể khống chế cả toà n bá»™ tâm tÆ° chúng ta. Mặc dù váºy, chúng có thể được kiểm soát. Tuy nhiên, nếu không váºy, thì đây là những cảm xúc tiêu cá»±c sẽ gây tai hại cho chúng ta và là m cản trở sá»± mÆ°u cầu cho hạnh phúc của má»™t tâm thÆ°Æ¡ng yêu - nếu không có ảnh hưởng nà o khác trên chúng.
Vì váºy, khi bắt đầu, tháºt lợi Ãch để khám phá giá trị của giáºn dữ hay không giáºn dữ. Thỉnh thoảng, khi chúng ta thiếu nghị lá»±c trong má»™t hoà n cảnh khó khăn, sá»± giáºn dữ dÆ°á»ng nhÆ° má»™t hổ trợ có Ãch, xuất hiện để mang đến thêm năng lượng, sá»± tin cáºy và quyết định.
Vì váºy, nÆ¡i đây, chúng ta phải trắc nghiệm trạng thái của tinh thần chúng ta má»™t cách cẩn tháºn. Trong khi đúng là giáºn dữ mang thêm năng lượng, nếu chúng ta khám phá tÃnh tá»± nhiên của năng lượng nà y, chúng ta thấy rằng nó là mù quáng: chúng ta không thể chắc chắn rằng kết quả của nó sẽ là tÃch cá»±c hay tiêu cá»±c. Bởi vì sá»± giáºn dữ đã là m má» tối phần tuyệt hảo của bá»™ óc chúng ta: sá»± sáng suốt của nó. Vì váºy năng lượng của giáºn dữ hầu nhÆ° luôn luôn không đáng tin cáºy. Nó có thể là nguyên nhân của má»™t sá»± tà n phá rá»™ng lá»›n , má»™t thái Ä‘á»™ đáng tiếc. HÆ¡n thế nữa, nếu sá»± giáºn dữ phát triển đến cùng cá»±c, ngÆ°á»i ấy trở nên nhÆ° má»™t kẻ bị bệnh tâm thần, hà nh Ä‘á»™ng trong chiá»u hÆ°á»›ng tổn hại chÃnh tá»± thân và những ngÆ°á»i khác.
Tuy nhiên, chúng ta có thể phát triển má»™t năng lá»±c tÆ°Æ¡ng xứng nhÆ°ng vá»›i năng lượng có thể kiểm soát để đối phó vá»›i những hoà n cảnh khó khăn. Năng lượng kiểm soát được nà y đến không chỉ từ thái Ä‘á»™ từ bi yêu thÆ°Æ¡ng mà cÅ©ng từ lý trà và nhẫn nhục. Äây là những loại thuốc giải cá»±c kỳ hiệu nghiệm đối vá»›i giáºn dữ. Kém may mắn thay, rất nhiá»u ngÆ°á»i đã phán Ä‘oán sai lầm những phẩm chất nà y nhÆ° những dấu hiệu của sá»± yếu Ä‘uối. Chúng tôi tin tưởng sá»± ngược lại là đúng: rằng đây là những dấu hiệu của má»™t sức mạnh từ bên trong. Từ bi yêu thÆ°Æ¡ng là bởi sá»± dịu dà ng, tế nhị, và hoà bình tá»± nhiên, nhÆ°ng nó cÅ©ng rất là mạnh mẽ. Nó là nhÆ° thế đó, yếu Ä‘uối, đối vá»›i những ai mất sá»± kiên nhẫn má»™t cách dá»… dà ng, những ai không vững chắc, và không kiên định. Vì váºy, đối vá»›i chúng tôi sá»± thức dáºy của giáºn dữ là dấu hiệu trá»±c tiếp của yếu Ä‘uối.
Cho nên, khi má»™t Ä‘iá»u rắc rối khởi lên, cố gắng duy trì khiêm tốn và giữ má»™t thái Ä‘á»™ ngay thẳng và được quan tâm rằng kết quả sẽ tốt. DÄ© nhiên, những kẽ khác có thể thừa cÆ¡ há»™i nà y để lợi dụng, và nếu thái Ä‘á»™ duy trì không giao Ä‘á»™ng của chúng ta chỉ khuyến khÃch sá»± gây hấn phi lý, hãy mạnh dạn đứng vững. Tuy nhiên Ä‘iá»u nà y nên được thá»±c hiện vá»›i từ bi thÆ°Æ¡ng yêu, và nếu cần thiết để bà y tá» quan Ä‘iểm và là m má»™t biện pháp đối phó mạnh mẽ của chúng ta, hãy là m nhÆ° váºy mà không giáºn dữ hay mục Ä‘Ãch không chÃnh đáng.
Chúng ta nên nháºn thức rằng mặc dù ngÆ°á»i đối nghịch xuất hiện để là m tổn hại chúng ta, cuối cùng, những hà nh Ä‘á»™ng phá phách sẽ chỉ tổn hại chÃnh há». Äể kiểm soát lại sá»± vị ká»· của chÃnh chúng ta, sá»± thôi thúc để trả đủa, chúng ta nên nhắc lại niá»m mong Æ°á»›c được thá»±c táºp từ bi thÆ°Æ¡ng yêu và đảm Ä‘Æ°Æ¡ng trách nhiệm để giúp đở ngăn ngừa ngÆ°á»i khác phải khổ Ä‘au vì háºu quả những hà nh Ä‘á»™ng của há».
Vì váºy, bởi vì sá»± Ä‘o lÆ°á»ng chúng ta, việc là m đã được chá»n lá»±a má»™t cách tÄ©nh lặng, chúng sẽ được ảnh hưởng hÆ¡n, chÃnh xác hÆ¡n và sinh Ä‘á»™ng hÆ¡n. Sá»± trả đủa căn cứ trên năng lượng mù quáng của giáºn dữ sân háºn và hiếm khi đạt được mục tiêu. BẠN VÀ THÙ
Chúng tôi phải nhấn mạnh rằng không chỉ Ä‘Æ¡n thuần nghÄ© từ bi yêu thÆ°Æ¡ng và lý trà và nhẫn nhục là tốt đẹp, thì sẽ không đủ để phát triển chúng. Chúng ta phải đợi cho đến khi những khó khăn trá»—i dáºy và rồi thì má»›i có dịp để mà cố gằng thá»±c hà nh những Ä‘iá»u ấy.
Và ai sẽ tạo ra những cÆ¡ há»™i nhÆ° váºy? Không phải bạn bè chúng ta, và dÄ© nhiên, đấy là những kẽ thù của chúng ta. Há» sẽ là những kẽ trao tặng chúng ta những tình huống khó khăn nhất. Vì váºy nếu chúng ta thá»±c sá»± Æ°á»›c nguyện để há»c, chúng ta nên nghÄ© rằng những ngÆ°á»i thù là những vị thầy tuyệt hảo của chúng ta!
Cho má»™t ngÆ°á»i nuôi dưỡng từ bi và tình thÆ°Æ¡ng, sá»± thá»±c hà nh kiên nhẫn và khoan dung là căn bản, và cho Ä‘iá»u đó, má»™t kẽ thù là rất cần thiết, không thể thiếu được. Vì váºy chúng ta nên cảm thấy biết Æ¡n những kẽ thù của chúng ta, vì há» là kẽ có thể hổ trợ tốt nhất để chúng ta phát triển má»™t tâm tÄ©nh lặng! CÅ©ng váºy, thÆ°á»ng có trÆ°á»ng hợp cả cá nhân và trong Ä‘á»i sống cá»™ng đồng, Ä‘iá»u đó đã chuyển hoá tình trạng, những kẽ thù thà nh những ngÆ°á»i bạn.
Vì váºy sân háºn và thù ghét thì luôn luôn tổn hại, và trừ khi chúng ta đã rèn luyện tâm tÃnh và hà nh Ä‘á»™ng để giảm bá»›t những mãnh lá»±c tiêu cá»±c của chúng, chúng sẽ tiếp tục để quấy rầy chúng ta và đáºp phá những cố gắng để chúng ta phát triển má»™t tâm tÄ©nh lặng yên bình. Sân háºn và thù ghét là những kẽ thù tháºt sá»± của chúng ta. Äây là những sức mạnh mà chúng ta cần thiết nhất để đối diện và chiến đấu, nó không là những "kẽ thù" tạm thá»i, chúng xuất hiện má»™t cách gián Ä‘oạn suốt cuá»™c Ä‘á»i chúng ta.
DÄ© nhiên, tháºt tá»± nhiên và đúng đắn rằng tất cả chúng ta Ä‘á»u muốn má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u là bạn, chúng ta muốn bạn chứ không muốn kẽ thù. Chúng tôi thÆ°á»ng đùa răng nếu bạn muốn Ãch ká»·, bạn nên rất là vị tha! Chúng ta nên săn sóc những ngÆ°á»i khác, quan tâm đến lợi Ãch của há», giúp đở há», phục vụ há», thân hữu hÆ¡n, mÄ©m cÆ°á»i nhiá»u hÆ¡n. Kết quả? Khi chúng ta cần sá»± giúp đở, chúng ta sẽ thấy vô số ngÆ°á»i giúp đở! Nếu trái lại, chúng ta thá» Æ¡ vá»›i hạnh phúc của ngÆ°á»i khác, vá»›i thá»i gian chúng ta sẽ là những kẽ thất bại. Và có phải tình thân hữu được sản sinh xuyên qua những mối bất hoà và sân háºn, ganh tị và cạnh tranh sôi nổi? Chúng tôi không nghÄ© nhÆ° váºy. Chỉ có tình cảm mang đến cho chúng ta tình bằng hữu chân tháºt gần gÅ©i.
Trong xã há»™i váºt chất ngà y nay, nếu chúng ta có tiá»n tà i và quyá»n thế, chúng ta dÆ°á»ng nhÆ° có rất nhiá»u bạn bè. NhÆ°ng há» không phải là những ngÆ°á»i bạn của chúng ta; há» là bạn của tiá»n và quyá»n. Khi chúng ta mất sá»± già u có và ảnh hưởng, chúng ta sẽ rất khó tìm thấy những ngÆ°á»i nhÆ° váºy.
Vấn Ä‘á» là khi má»i chuyện tốt là nh êm xuôi đối vá»›i chúng ta trên thế giá»›i nà y, chúng ta trở nên tin tưởng rằng chúng ta có thể tá»± quán xuyến má»i chuyện và cảm thấy rằng chúng ta không cần bằng hữu, nhÆ°ng khi tình trạng và sức khoẻ suy đồi, chúng ta nhanh chóng nháºn ra rằng chúng ta sai lầm. Äấy là khoảnh khắc mà chúng ta há»c được rằng ai chÃnh là ngÆ°á»i tháºt sá»± Ãch lợi và ai là hoà n toà n vô tÃch sá»±. Vì váºy để chuẩn bị cho thá»i khắc ấy, để hình thà nh nên những ngÆ°á»i bạn chân thà nh sẽ giúp đở khi chúng ta cần đến, chúng ta phải phát triển lòng vị tha!
Mặc dù thỉnh thoảng ngÆ°á»i ta cÆ°á»i phá lên khi chúng tôi nói đến Ä‘iá»u ấy, nhÆ°ng tá»± chúng tôi luôn cần thêm bạn. Chúng tôi thÃch mÄ©m cÆ°á»i. Bởi vì Ä‘iá»u nà y chúng tôi hiểu biết là m thế nà o để có thêm bạn nhiá»u hÆ¡n và là m thế nà o để mÄ©m cÆ°á»i nhiá»u hÆ¡n, và trong cá nhân chúng tôi là những nụ mÄ©m cÆ°á»i thà nh tháºt. Có nhiá»u loại mÄ©m cÆ°á»i nhÆ° là cÆ°á»i mÄ©a mai, giả tạo hay xã giao. Rất nhiá»u những nụ cÆ°á»i không tạo được cảm giác hà i lòng, và thỉnh thoảng nụ cÆ°á»i ngay cả tạo nên sá»± nghi ngá» và sợ hải, có đúng thế không? NhÆ°ng má»™t nụ cÆ°á»i chân thà nh tháºt sá»± trao tặng chúng ta má»™t cảm giác tÆ°Æ¡i mát và chúng tôi tin nó là đặc trÆ°ng của loà i ngÆ°á»i. Nếu đây là những nụ cÆ°á»i chúng ta muốn, rồi thì tá»± chúng ta phải tạo nên lý do để những nụ cÆ°á»i thà nh tháºt, tÆ°Æ¡i mát và hạnh phúc có thể xuất hiện. TỪ BI YÊU THÆ¯Æ NG VÀ CUỘC Sá»NG CHÚNG TA
Äể kết luáºn, chúng tôi muốn vắn tắt để mở rá»™ng sá»± suy tÆ° của chúng tôi trÆ°á»›c chủ Ä‘á» của bà i nà y và mở rá»™ng hÆ¡n Ä‘iểm: hạnh phúc cá nhân có thể cống hiến trong má»™t phÆ°Æ¡ng pháp hiệu quả sâu sắc và ảnh hưởng đến toà n bá»™ việc cải thiện cá»™ng đồng nhân loại.
Bởi vì chúng ta cùng chia sẽ bản chất cần thiết của tình thÆ°Æ¡ng yêu, Ä‘iá»u ấy là có thể để cảm thấy rằng bất cứ ngÆ°á»i nà o chúng ta gặp, trong bất cứ tình trạng nà o, Ä‘á»u là anh em, chị em vá»›i nhau. Không kể là khuôn mặt ấy má»›i mẽ hay khác lạ của trang phục và thái Ä‘á»™ nhÆ° thế nà o, không có sá»± khác biệt nà o quan trong giữa chúng ta và những ngÆ°á»i khác. Tháºt là cạn cợt nếu chỉ dừng lại sá»± khác biệt ở bên ngoà i bởi vì bản chất tá»± nhiên của chúng ta là giống nhau.
Má»™t cách căn bản, loà i ngÆ°á»i là má»™t và hà nh tinh nhá» bé nà y là ngôi nhà duy nhất của chúng ta. Nếu chúng ta bảo vệ ngôi nhà nà y của chúng ta, má»—i chúng ta cần kinh nghiệm qua má»™t giác quan của chủ nghÄ©a vị tha toà n cầu. Chỉ cần cảm nháºn Ä‘iá»u nà y, là chúng ta có thể xoá nhoà động cÆ¡ vị ká»·, là nguyên nhân chúng ta lừa dối, là m thất vá»ng và hà nh hạ kẻ khác. Nếu chúng ta có sá»± ngay thẳng và trái tim cởi mở, chúng ta sẽ cảm thấy giá trị của chÃnh nó và sá»± tin cáºy má»™t cách tá»± nhiên, và không cần phải sợ hãi kẽ khác.
Chúng tôi tin rằng ở tại bất cứ giai tầng nà o của xã há»™i- gia đình, bá»™ tá»™c, quốc gia và quốc tế- chìa khoá để má»™t thế giá»›i hạnh phúc hÆ¡n và thà nh công hÆ¡n là sá»± lá»›n mạnh của lòng từ bi thÆ°Æ¡ng yêu. Chúng ta không cần để trở nên sùng đạo hay cần phải tin tưởng ở má»™t há»c thuyết nà o.
Việc cần thiết cho tất cả chúng ta là phát triển những phẩm chất tốt đẹp của con ngÆ°á»i. [/color]
|
|
|
|
Trang: 1
|
|
|
|
|